Dit is precies waar zoveel mensen die gaan presenteren bij voorbaat al nachtmerries over hebben: dat ze hun tekst kwijtraken! En dat iedereen naar je kijkt en ziet hoe jij staat te stuntelen en hoe jij zwetend en met prikkende oksels staat te bedenken wat je ook al weer moest zeggen. Je nek fleurt op met rode vlekken;-). En je had het nog wel zo goed voorbereid!

Het overkwam Mark Rutte tijdens het slotdebat afgelopen week. Hoe loste hij dit op? En wat kunnen wij hiervan leren? We bekijken het even micro-analytisch:

Hij start met z’n tweede voorbeeld en weet eigenlijk al niet meer wat hij zegt. Hij zegt drie keer in de eerste zin eh.. ‘

‘Het tweede voorbeeld dat ik eh zie eh (z’n ogen draaien naar schuin beneden en je ziet ‘m eigenlijk al koortsachtig nadenken)

‘.. is dat u in toenemende mate zegt, kijk, eh, naast elkaar staan of tegenover elkaar staan is allemaal tot je dienst’ (een vreemde zin, waarmee hij tijd rekt, waarschijnlijk om zich het voorbeeld te herinneren)

En dan kan hij het niet meer verbergen ‘ik moet even, waar was die tweede voorbeeld’ Hij trekt zijn mond wat samen, en roept dan ‘Carolien!’ en lacht. ‘Ik ben ’t even kwijt’.

Annechien redt hem uit de situatie door aan te reiken het eerst over het eerste voorbeeld te hebben. Dit grijpt Rutte met beide handen aan.

De reactie van Asscher is uiterst sympathiek, en daar zit direct het leerpunt voor ons en voor iedereen die presenteren spannend vindt:

1 De reactie van Rutte was menselijk en oprecht; en communicatie werkt nu eenmaal altijd spiegelend: reageer jij oprecht en sympathiek, is de kans 98% dat je die reactie terug krijgt. (Ga je schreeuwen wordt er terug geschreeuwd, communiceer je duwend, wordt er terug geduwd etc). Ook krijg je door een oprechte reactie sympathie van je publiek. En die credits geven je misschien wel voldoende vertrouwen om vervolgens je vergeten tekst te herinneren;-)

2 Hij ging niet in de verdediging en bedacht ook geen excuses. Als luisteraar zou je dat meteen gevoeld hebben en die excuses worden dan door een scherpe luisteraar meteen onderuit gehaald. Doordat je geen excuses verzint groeit je betrouwbaarheid en geloofwaardigheid.

3 Rutte reageerde ontspannen, misschien voelde hij het van binnen niet zo, maar uiterlijk hendelde hij deze situatie prima. Daarmee straalt hij stevigheid en vertrouwen uit.

4 Tenslotte riep hij zelfspottend ‘Help’, toen Asscher vroeg of Carolien al onderweg was. Zelfspot relativeert, voor jezelf en voor je publiek.

Er zijn ook critici die op internet van mening zijn dat dit ingestudeerd zou zijn voor meer aandacht. Persoonlijk denk ik dat van niet, dit aflezende van zijn gezichtsmimiek. Daarnaast is het risico van een snoeiharde aanval van degene tegenover hem op deze vlaag van onoplettendheid, -waarin hij dus de underdog zou worden-, te groot.

Maar inderdaad, het heeft hem wel veel aandacht opgeleverd en gezien de reacties op internet overwegend positief. Meest gelezen uitspraak is: “hij is ook maar een mens”.

En knoop dat dus vanaf nu tussen je oren: ‘je bent ook maar een mens’, dus mocht je een keer je tekst kwijt raken, reageer dan oprecht, baal ervan (dat mag!), neem je tijd om even na te denken (waarschijnlijk heb je geen assistent in de buurt zoals de premier;-)), adem een keer diep in en uit waardoor je ontspannen kunt blijven en denk: ‘dit kan iedereen gebeuren, ik ben ook maar een mens’. En eigenlijk levert je dat dan alleen maar veel goeds op.

Wil je nu eindelijk die spreekangst ook eens aanpakken, schrijf je dan in bij de tweedaagse training ‘presenteren met impact’, daar komt ook spreekangst en wat te doen bij ‘blunders op het podium’ uitgebreid aan bod. Eerstvolgende datum waar nog plekken vrij zijn is 30-31 mei. Kijk voor meer info op tweedaagse – presenteren met impact