“Ik wil echt afleren om steeds ‘eh’ te zeggen tijdens mijn presentatie”, vertelde een deelnemer me laatst. Ik vroeg hem waarom. Hij vond het onzeker en hakkelig overkomen, minder krachtig. Ik geef toe dat alle stiltes opvullen inderdaad een teken van onzekerheid kan zijn, want zo’n stil moment waarin iedereen jou aan zit te staren kan doodeng zijn. En dan vul je ‘m maar op door sneller te praten of af en toe ‘eh’ te zeggen. En ik geef toe dat een stilte op de juiste manier inzetten inderdaad impact kan creëren. Maar, toch hoeft ‘eh’ in een gesproken tekst niet altijd kwalijk te zijn. Lees hieronder waarom het af en toe best nuttig kan zijn.

1. Je laat zien dat je nog niet klaar bent met vertellen

‘Eh’ zeggen heeft een natuurlijke functie om aan het woord te kunnen blijven als je iets aan het vertellen bent. Je wil laten merken dat er nog iets gaat komen. Dat het geen pauze is om tussendoor een vraag te stellen. Het geeft je de tijd naar de juiste woorden te zoeken, zonder onderbroken te worden.

2. Je gebruikt ‘eh’ als een stukje gum

“En daarmee kan het team, eh, het individu…” Je corrigeert heel snel wat je gezegd hebt. In een betoog waarin de woorden zich snel afwisselen zoals over werken in een team, kun je snel een spreekfout maken. Als je na je fout meteen ‘eh’, zegt, dan weet iedereen dat dat laatste woord niet helemaal klopte en dat je dat wil uitwissen. Het is bedoeld als een signaal voor de ander (niet om jezelf denktijd te geven). Deze ‘eh’ duurt dan ook veel minder lang dan de ‘eh’ als je op zoek bent naar een woord.

3. Je wil nuance aanbrengen

Vragen uit het publiek kunnen soms nogal zwart-wit zijn. De ‘ehm’ waarmee je het antwoord op zo’n vraag begint, kondigt aan dat het iets genuanceerder ligt. Ook kan ‘ehm’ aan het begin van een antwoord duidelijk maken dat je niet de gewenste reactie gaat geven.

4. Je kunt met ‘eh’ structuur aanbrengen

In een presentatie gebruiken we soms ook opsommingen. Bijvoorbeeld om verschillende stappen in een proces aan te duiden. De ‘eh’ geeft dan de verschillende categorieën aan.

5. Je kunt met ‘eh’ aandacht vragen

Een ‘eh’ laat luisteraars beter opletten. Net na ‘eh’ komt vaak een moeilijk woord of wat complexe informatie. Je merkt aan de ‘eh’ dat de spreker nadenkt en daardoor focust de luisteraar beter op wat komt.

Dat blijkt uit onderzoek van taalwetenschapper Hans Rutger Bosker van het Max PlanckInstituut voor Psycholinguïstiek. In zijn onderzoek kregen deelnemers twee plaatjes te zien. Een plaatje van een hand, iets dat vaak genoemd wordt in een gesprek. En een van een naaimachine, een onverwacht gespreksonderwerp. Er werd hen verteld welke van deze plaatjes ze moesten aanklikken.

Als de opdrachtgever ‘eh’ zei voordat hij het object benoemde, keken de deelnemers al naar de naaimachine. Ze verwachtten dat er iets lastigs zou komen en klikten ook veel sneller op dat plaatje. Uit een ander experiment van Bosker bleek dat je de informatie die na een ‘eh’ komt, ook beter onthoudt.

6. Soms brengt het ‘eh’ toch wat ontspanning

Ja, en tenslotte klopt het zoals ik in de inleiding schreef; goed getimede stiltes kunnen voor impact zorgen. Maar als je daar teveel spanning van krijgt, en je bent je verhaal even kwijt, kan een relaxte ‘eh’ jezelf wat ontspanning brengen. De ongemakkelijke stilte is opgevuld. Naast dat het jou wat bedenktijd oplevert.

(Bron, nu.nl)